عادات عصبی رفتارهایی هستند که افراد می‌دانند نباید انجام دهند؛ اما نمی توانند آن را کنترل کنند و آزار می‌بینند. در این مقاله از علیرضا روانکده برخی از رایج‌ترین عادت‌های عصبی و راه‌هایی برای ترک آنها را بررسی می‌کنیم.
دلیل عادت‌های عصبی چیست؟
به نظر می‌رسد بسیاری از افرادی که گرفتار عادت‌های عصبی هستند می‌خواهند آنها را متوقف کنند؛ اما می‌خواهیم ببینیم اصلا چرا ما دست به این رفتارها می زنیم؟
علی‌رغم اینکه تصور می‌کنیم این عادات رفتارهایی هستند که در مواقعی که عصبانی یا تحت استرس هستیم شروع می‌شوند؛ بسته به فرد ممکن است در هر زمانی رخ دهند. ممکن است افراد زمانی که حوصله شان سر می رود، آرام هستند، تنها هستند یا در حال تماشای تلویزیون هستند؛ با عادت‌های بد درگیر شوند.
در کل برخی از افراد در مواجهه با موقعیت‌های حساس و دشوار زندگی قدرت مدیریت و مهار کافی ندارند و به واکنش‌های کنترل نشده عصبی روی می‌آورند.
مطلب مرتبط:
به عقیده روانشناس کارول گلدبرگ، احتمالا افراد به این عادت‌های بد ادامه می‌دهند؛ چون از این رفتارها رضایت دارند. در واقع می‌توان گفت این عادت‌ها به نوعی باعث می‌شوند افراد احساس آرامش بیشتری کنند یا چیز دیگری از آنها دریافت می‌کنند؛ که اگر پاداشی در کار نبود به انجام آنها ادامه نمی‌دادند!
نکته جالب این است که هر فردی عادت عصبی مخصوص به خود را دارد؛ چون به صورت تصادفی ناخودآگاه متوجه شده است که این رفتار برایش آرامش بخش است و آن را به کار گرفته است. در ادامه به 4 مورد از رایج‌ترین عادت‌های عصبی و دلایل تمایل به آنها می‌پردازیم.
جویدن ناخن: رایج ترین عادت عصبی است که حدود یک سوم کودکان خردسال، 44 درصد از نوجوانان و 19 تا 29 درصد بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد. ممکن است در دوران کودکی میل به جویدن ناخن آرامبخش باشد؛ همچنین نوزادان بسیار دهان گرا هستند و بنابراین شیوع این عادت در کودکان نوپا و خردسالان می تواند یک نیاز باقی مانده از دوران نوزادی باشد.
بعلاوه این عادت حتی می‌تواند با کپی کردن از شخص دیگری شروع شود و بسیاری از کودکان پس از مشاهده یک همکلاسی یا دوست که عادت به جویدن ناخن دارد؛ شروع به جویدن ناخن می کنند.
مکیدن انگشت شست: نوزادان با انگیزه مکیدن هر چیزی در دهان خود به دنیا می آیند و این رفلکسی است که آنها را قادر می سازد تا با شیر مادر تغذیه کنند. ممکن است بسیاری از کودکان تا حدود 2 تا 4 سالگی به مکیدن شست خود ادامه دهند.
پرخوری: افراد به دلایل مختلف از جمله اضطراب، ناامیدی یا احساس پوچی پرخوری می کنند. گاهی اوقات مردم به خوردن غذا به عنوان راهی برای خوددرمانی روی می آورند؛ زیرا برخی غذاها می توانند احساس شادی را تقویت کنند.
سیگار کشیدن: سیگار کشیدن بیش از یک عادت خفیف می تواند از نظر جسمی اعتیادآور باشد؛ زیرا مصرف مکرر نیکوتین بسیار وابسته کننده است. مصرف سیگار باعث تغییراتی در سطوح برخی از مواد شیمیایی مغز می شود و در نتیجه احساس آرامش و لذت ایجاد می کند که افراد سیگاری میل به آن دارند.
مطلب مرتبط:
برای از بین رفتن ترس در صحبت چیکار کنیم؟
بیشتر بخوانید: چرا هنگام بستنی خوردن مغزتان درد می‌گیرد؟
آیا عادت‌های عصبی می توانند آثار زیانباری داشته باشند؟
عادات عصبی شامل اعمالی مانند: ضرب گرفتن پا، تکان دادن دسته کلید، جویدن ته مداد، کشیدن موی سر و بسیاری از رفتارهای دیگر می‌باشند که هیچ فایده شخصی یا اجتماعی ندارند. درعین این که بسیاری از افراد عقیده دارند عادت‌های عصبی بی‌ضرر می باشند؛ این عادات میتوانند برای بسیاری افراد مشکلاتی به بار آورند.
هر کدام از عادت‌های عصبی ممکن است با آسیب‌های جسمی و روانی زیادی همراه باشد؛ در ساده ترین حالت حتی داشتن یکی از این عادت‌ها می‌تواند موجب شود فردی عصبی و گاهی دیوانه جلوه کنیم.
همچنین انواع تیک‌های عصبی غیر ارادی مانند: پرش پلک، خندیدن غیرعادی و لکنت زبان نیز در دسته عادت‌های نوروتیکی قرار می‌گیرند که معمولا در افراد عصبی یا مضطرب مشاهده می‌شوند و میتوانند برای فرد و اطرافیان او آزاردهنده باشند.
مطلب مرتبط:
افسردگی روان پریشی یا سایکوسیس چیست؟
چگونه عادت های عصبی را ترک کنیم؟
همانطور که متوجه شدید بسیاری از عادت های عصبی در دوران کودکی شروع می‌شوند و اگر توسط والدین نادیده گرفته شده و درمان نشوند به صورت مزمن تا بزرگسالی نیز ادامه خواهند داشت؛ بنابراین بهترین راه این است که با رفتار درست و آگاهانه با کودکان از بروز اضطراب و اختلالات روانی که منجر به بسیاری از عادت‌های عصبی در کودک می‌شوند پیشگیری کنید.
همچنین ایجاد احساس امنیت برای کاهش اضطراب، آگاه شدن از جلوه زشت و نازیبای عادت‌های عصبی، دور شدن از موقعیت های تشدید کننده و تشویق فرد در صورت مشاهده پیشرفت در ترک عادت‌های عصبی از جمله راهکارهای کمک کننده برای ترک این عادت‌های بد هستند.
درعین اینکه هدف نهایی باید تغییر رفتار عصبی باشد، داشتن اهداف میانی در مسیر ترک عادات عصبی مهم و یاری دهنده است. در حقیقت نمی توان به یکباره تصمیم گرفت و عادت عصبی را ترک کرد؛ کافیست هر بار که متوجه می‌شوید در حال انجام رفتار عصبی مخصوص خودتان هستید آن را متوقف کنید.
مطلب مرتبط:
۲۰ راهکار عالی برای کاهش استرس
نباید به یک لغزش به این معنی نگاه کنید که ترک کردن غیرممکن یا بیهوده است؛ برای مثال فردی که به عادت عصبی پرخوری دچار است با یک لغزش و خوردن یک شیرینی نباید تسلیم شود و هر چیزی را که می خواهد بخورد و تصور کند که به هر حال مهم نیست.
باور به این نکته مهم است که در هر نقطه ای از راه می توانید تصمیم بگیرید که عادت‌عای عصبی را متوقف کنید و هرگز برای این کار دیر نیست.
مطلب مرتبط:
همه چیز درباره دارو های ضد افسردگی
کلام آخر
در این مطلب با عادات عصبی رایج آشنا شدید و متوجه شدید که اغلب فشارها و تنش‌های زیاد منجر به شکل گیری چنین عاداتی میشود که میتوانند با آسیب‌های فردی و اجتماعی زیادی همراه باشند. با خودآگاهی و شناخت نقاط ضعف و قدرت خود می‌توانید شرایط مناسب را برای ترک این عادت‌ها فراهم کنید.
دیدگاهتان را بنویسید