به همان اندازه که توانایی بیان و کنترل احساسات ضروری است؛ توانایی درک، تفسیر و پاسخ به احساسات دیگران نیز ضروری می‌باشد. روانشناسان از این توانایی به عنوان هوش هیجانی یاد می کنند و حتی برخی از کارشناسان معتقدند که نقش EQ در موفقیت کلی ما در زندگی می‌تواند مهمتر از IQ باشد!
در این مقاله از روانکده مفهوم هوش عاطفی و هوش شناختی را بررسی کرده و تفاوت‌های مهم بین آنها را مطرح می‌کنیم.
فهرست مطالب
تعریف هوش هیجانی
EQ مخفف عبارت Emotional Quotient است که به عنوان توانایی فرد در شناسایی احساسات خود و دیگران تعریف می شود و تفکر و رفتار را هدایت می‌کند. EQ معیار سطح هوش هیجانی یک فرد است که بین احساسات مختلف مرزبندی می کند.
هوش هیجانی؛ توانایی فرد در شناسایی، بیان و کنترل افکار و اعمال خود، درک دیگران و تفسیر درست موقعیت آنها، تصمیم گیری صحیح و سریع، مقابله با فشارها و بحران ها و غیره است. تحقیقات نشان می‌دهند که افراد با EQ بالا از سلامت روان، عملکرد شغلی و شیوه زندگی بهتر برخوردار هستند.
برخی از محققان معتقدند که هوش هیجانی را می توان آموخت و تقویت کرد؛ در حالی که برخی دیگر ادعا می کنند که آن یک ویژگی ذاتی است.
مطلب مرتبط: اعتماد به نفس کاذب چیست؟
نشانه های هوش هیجانی
ضریب عاطفی توانایی در درک احساسات در خود و سایر افراد می‌باشد و روی نحوه هدایت رفتار نقش دارد. به گفته محققان چهار سطح مختلف از هوش هیجانی وجود دارد که شامل ادراک هیجانی، توانایی استدلال با استفاده از احساسات، توانایی درک احساسات و توانایی مدیریت احساسات می شود.
به طور کلی؛ افرادی که EQ بالایی دارند دارای ویژگی‌های زیر می‌باشند:
- تطبیق احساسات و رفتار خود با شرایط مختلف
- مقاومت در برابر وسوسه‌ها
- حل تعارضات با دیگران
- برقراری ارتباط موثر
- توانایی شناسایی و توصیف احساسات خود و دیگران
- آگاهی از نقاط قوت و محدودیت های شخصی
- اعتماد به نفس و پذیرش خود
- توانایی رها کردن اشتباهات
- توانایی سازگاری و پذیرش تغییر
- احساس همدلی و توجه به دیگران
- نشان دادن توجه به احساسات دیگران
- فکر کردن قبل از واکنش
- واکنش هوشمندانه احساسی
- قبول کردن مسئولیت اشتباهات
- توانایی مدیریت احساسات در شرایط سخت
- توانایی پذیرش انتقاد و مسئولیت
- توانایی حرکت بعد از اشتباه کردن
- توانایی نه گفتن در زمانی که نیاز دارید
- توانایی حل مشکلات به روشی که برای همه مفید باشد
- داشتن مهارت شنیداری عالی
- قضاوت نکردن دیگران
تعریف IQ
ضریب هوشی یا IQ ؛ ظرفیت شناختی فرد در تفکر و استدلال منطقی می‌باشد که توسط یک آزمون استاندارد هوش سنجیده میشود. در این آزمون سن ذهنی فرد بر سن تقویمی او تقسیم می شود و سپس در 100 ضرب می شود و نمره کسب شده توسط فرد با نمرات سایر افراد هم سن در همان آزمون مقایسه میشود.
نشانه‌های IQ
IQ معمولاً به توانایی فکری اشاره دارد. برخی از رایج‌ترین عناصر ضریب هوشی شامل توانایی در موارد زیر است:
- استفاده از منطق برای حل مسائل
- برنامه ریزی و استراتژی
- درک ایده های انتزاعی
- توانایی یاد گیری و سازگاری با تغییرها
- درک زبان و استفاده از آن
مطلب مرتبط: ساخت زندگی مطلوب با مدیتیشن
تفاوت های کلیدی بین IQ و EQ
بسیاری از مردم معتقدند که ضریب هوشی برای موفقیت یک فرد در زندگی مهمتر است در حالی که محققان معتقدند افرادی با EQ بالا در حرفه خود موفق تر هستند. برخی از تفاوت‌های اساسی این دو هوش عبارتند از:
- موفقیت یک فرد در مدرسه به سطح IQ او بستگی دارد؛ در حالی که سطح EQ یک فرد نشان دهنده موفقیت او در زندگی واقعی است.
- IQ یک توانایی ذاتی است؛ در حالی که EQ اکتسابی و قابل بهبود است.
- EQ شایستگی های اجتماعی و عاطفی فرد یا توانایی فرد در تشخیص ابراز عاطفی خود و دیگران را اندازه گیری می کند؛ اما IQ شایستگی تحصیلی و توانایی استدلال فرد را اندازه گیری می کند.
- فردی با EQ خوب می تواند احساسات خود را تشخیص دهد، کنترل کند و ابراز کند، احساسات دیگران را درک و ارزیابی کند؛ درحالی که فردی با ضریب هوشی بالا می تواند دانش را بیاموزد، درک کند و اجرا کند و دارای استدلال منطقی و تفکر انتزاعی باشد.
- هوش هیجانی بالا را می توان در رهبران، کاپیتان ها، مدیران و افراد دارای چالش های اجتماعی مشاهده کرد؛ ولی بهره هوشی افراد با هوش بالا، عقل سلیم، چالش های ذهنی شناسایی می شود.
هوش هیجانی چگونه اندازه گیری می شود؟
آزمون های سنجش سطح هوش هیجانی به طور کلی به دو نوع آزمون های خود گزارش دهی و آزمون های توانایی تقسیم می شوند:
- آزمون‌های خودگزارش‌دهی
در این آزمون‌ها؛ فرد رفتارهای خود را رتبه بندی می‌کند. به عنوان مثال، در مورد پرسشی مانند “من اغلب احساس می کنم که احساس دیگران را درک می کنم”؛ با انتخاب یکی از گزینه‌های مخالف، تا حدودی مخالف، موافق یا کاملاً موافق خود را توصیف می‌کند.
پرسشنامه شایستگی عاطفی و اجتماعی (ESCI) قدیمی‌ترین پرسشنامه خودارزیابی است.
- آزمون‌های توانایی
چنین آزمون هایی اغلب افراد را ملزم می کنند که توانایی های خود را نشان دهند و سپس افرادی که او را می شناسند؛ توانایی های آن فرد را در چندین شایستگی عاطفی مختلف رتبه بندی می کنند.
ثأثیرات هوش هیجانی پایین
داشتن مهارت‌های هوش هیجانی پایین‌تر می‌تواند بر حوزه‌های مختلف زندگی از جمله کار و روابط تأثیر بگذارد. افرادی که مهارت‌های عاطفی کمتری دارند، بیشتر مشاجره می‌کنند، روابط با کیفیت پایین‌تری دارند و مهارت‌های مقابله عاطفی ضعیفی دارند.
مطلب مرتبط: چه راه هایی برای غلبه بر ترس وجود دارد
افراد با هوش هیجانی پایین نمی توانند احساسات خود را مدیریت کنند، احتمالاً استرس خود را نیز مدیریت نمی کنند که می‌تواند منجر به مشکلاتی جدی در سلامتی شود. استرس کنترل نشده فشار خون را بالا می برد، سیستم ایمنی را سرکوب می کند، خطر حملات قلبی و سکته را افزایش می دهد، به ناباروری کمک می کند و روند پیری را تسریع می کند.
همچنین اضطراب، افسردگی و احساس تنهایی و انزوا از جمله مشکلاتی هستند که سلامت روان افراد دارای EQ پایین را تهدید می‌کنند.
چرا هوش هیجانی مهم است؟
انسان ها موجوداتی اجتماعی هستند و هر چه بیشتر بتوانیم روابط مثبت ایجاد کنیم و ارتباطات مشترک را توسعه دهیم؛ ممکن است زندگی ما بهتر شود. جای تعجب نیست که تحقیقات نشان داده است که بین EQ بالاتر و شادی ارتباط مستقیمی وجود دارد.
در واقع؛ EQ بالا می تواند به افراد کمک کند به ویژه در پروژه های گروهی به موفقیت دست یابند. وقتی احساسات خود را مدیریت می کنید؛ این موضوع بر اطرافیان شما تأثیر می گذارد که همین کار را انجام دهند و در نهایت تیم برنده میشود.
هوش اجتماعی شما را قادر می سازد دوست را از دشمن تشخیص دهید، علاقه فرد دیگری را نسبت به خود بسنجید، استرس را مدیریت کنید و احساس عشق و خوشحالی کنید.
کلام آخر
همه ما افرادی را می‌شناسیم که از نظر دانش و تحصیلات درخشان هستند اما به لحاظ اجتماعی و روابط شخصی ناموفق می‌باشند. بنابراین به یقین می‌توان گفت موفقیت از آن باهوش ترین افراد نیست و توانایی فکری یا IQبه تنهایی برای رسیدن به موفقیت در زندگی کافی نیست.
IQ و EQ مکمل یکدیگرند و درک و توسعه هر دو نوع هوش ممکن است بهترین گزینه برای افزایش شانس موفقیت شما در تمام زمینه های زندگی باشد.
دیدگاهتان را بنویسید